Devalüasyon Nedir? Ülkeler Neden Devalüasyon Yapar?

0

BEĞENDİM

ABONE OL

News

0

Devalüasyon, bir ülkenin para biriminin değerinin, yabancı para birimlerine karşı hükümet tarafından kasıtlı olarak düşürülmesi anlamına gelir. Bu, sabit ya da yarı sabit kur rejimine sahip ülkelerde uygulanan bir para politikasıdır. Peki, ülkeler neden bu politikaya ihtiyaç duyar? Devalüasyonun nedenleri ve etkilerini bu yazıda bulabilirsiniz.

Ülkeler Neden Devalüasyon Yapar?

Ülkelerin devalüasyona başvurmasının ardındaki sebepleri anlamak, bu para politikası aracının işlevini daha iyi kavramamıza yardımcı olur. Sağlıklı bir ekonomiye sahip olan ülkelerin devalüasyon uygulaması beklenmez, ancak bazı ekonomik şartlar, ülkeleri bu yola sevk edebilir. Peki, bu koşullar nelerdir?

“Forward Sözleşmesi Nedir?” adlı yazımıza da göz atabilirsiniz.

En temel sebep, dış ticaret açığını kapatma ihtiyacıdır. Bir ülke, ithalata aşırı derecede bağımlı hale geldiyse ve ihracatı yetersizse, devalüasyonla ülke parasının değerini düşürerek dış alımların maliyetini artırabilir. Böylece ithalat azalırken, yerel para biriminin değersizleşmesi ihracatı teşvik edebilir. Devalüasyon aynı zamanda enflasyonun yüksek olduğu ülkelerde de tercih edilebilir.

Devalüasyonun Ekonomik Sonuçları

Bir ülkede devalüasyon uygulandığında, bunun ekonomiye çeşitli etkileri olur. Bu sonuçlar genel olarak şu şekilde sıralanabilir:

• İthalat maliyetleri artar, bu da ithalatın pahalılaşmasına yol açar.
• İhracatta rekabet gücü artar, bu sayede ihracat hacmi yükselir.
• Enflasyon yükselir, çünkü ithal malların fiyatları artar ve iç piyasada maliyet baskısı yaratır.
• Ülkenin cari açığı azalır.
• Turizm gelirleri artar, çünkü devalüasyonla ülke diğer ülkeler için daha ucuz hale gelir.

Bu etkiler, devalüasyonun ekonomi üzerindeki en temel sonuçlarındandır. Genellikle ekonomik dengesizliklerin bir belirtisi olarak ortaya çıkar ve genelde olumsuz etkiler bırakır.

Devalüasyonun Faydaları Nelerdir?

Devalüasyon her ne kadar ekonomik zorlukların bir işareti olsa da bazı olumlu sonuçlar da doğurabilir. İşte devalüasyonun olası faydaları:

• İthalat maliyetlerinin artması, yerli üreticilere yeni fırsatlar yaratır. İhracat yapanlar, yerel para biriminin değer kaybetmesiyle avantaj sağlayarak daha kârlı olabilirler.
• Ülkenin dış ticaret açığı kapanır, yerli ürünlerin fiyatları ithal ürünlere göre daha uygun hale gelir.

Genel kanının aksine, devalüasyonun bazı pozitif etkileri de olabilmektedir.

Dünya Ekonomisinde Devalüasyon Örnekleri

Dünya genelinde pek çok ülke, farklı dönemlerde devalüasyon politikası uygulamıştır. Bu süreç, ekonomik dengeleri sağlamak adına sıkça başvurulan bir yoldur. Örneğin, 2016 yılında Mısır, döviz karaborsasının önüne geçebilmek için para birimini ABD doları karşısında %14 oranında devalüe etmiştir. Çin ise 2015 yılında ekonomik daralma ve kredi piyasasındaki sorunlar nedeniyle para birimi Yuan’ı defalarca devalüe etmiştir.

Türkiye Ekonomisinde Devalüasyon Ne Zaman Oldu?

Türkiye’de devalüasyon farklı yıllarda uygulanmıştır. 1946, 1958, 1970, 1980, 1994 ve 2001 yılları, Türkiye’de önemli devalüasyonların yaşandığı tarihlerdir.

İlk Devalüasyon: 1946 ve Savaşın Etkisi

Türkiye’deki ilk devalüasyon, II. Dünya Savaşı sonrası ekonomik dengelerin bozulması nedeniyle 1946 yılında yapıldı. O dönemde ABD doları 1.29 TL iken, bu rakam 7 Eylül Kararları ile 2.83 TL’ye çıkarıldı. Türkiye, savaş sonrası bozulan ekonomik dengeleri toparlamak adına bu müdahaleyi yapmış olsa da istenilen sonuçlara ulaşmak zor oldu. Türk lirası aşırı değer kaybetti ve kamunun bütçe açığı derinleşti.

1994 Devalüasyonu

1994 yılında yaşanan ekonomik kriz sonucunda, Türkiye’de Türk lirası %38 oranında devalüe edildi. Kamu harcamalarının aşırı artması, ekonomideki temel sorunlardan biri olarak görülüyordu. Alınan 5 Nisan Kararları ile hem Türk lirası değer kaybetti hem de memur maaşları gibi ödemelere sınırlamalar getirildi. Bu kararlar ekonomik krizi çözmeye yönelikti, ancak işsizlik ve gelir adaletsizliği gibi sorunlar ortaya çıktı.

2001 Krizi: Kara Çarşamba

2001 yılında Türkiye, büyük bir ekonomik kriz yaşadı. TL’nin %40 değer kaybettiği bu dönemde, dalgalı kur sistemine geçildi ve devletin borcu hızla arttı. Bu kriz, yüksek enflasyon ve ekonomik dengesizliklerin bir sonucu olarak tarihe geçti.

Yasal Uyarı:

Bu içerikte yer alan bilgiler yatırım danışmanlığı kapsamında değerlendirilemez. Sadece genel bilgilendirme amaçlıdır ve herhangi bir yatırım tavsiyesi teşkil etmez. Yatırım kararlarınızı almadan önce kendi araştırmalarınızı yapmalı ve gerekirse profesyonel bir yatırım danışmanından destek almalısınız. Bu bilgilere dayanarak yapacağınız yatırımlar tamamen kendi sorumluluğunuzdadır. Borsa Endeksi, bu içerikten doğabilecek herhangi bir zarardan sorumlu tutulamaz.